GAIDZ հիմնադրամ – 1 սեպտեմբերի, 2025 թ.

GAIDZ –ԱՄՆ բարեգործական հիմնադրամը հպարտությամբ հայտարարում է պատմական նշանակության գիտական նախաձեռնության մեկնարկի մասին, որի նպատակն է պատրաստել 14-րդ դարի հայ մեծ աստվածաբան Սուրբ Հովհան Օրոտնեցու (Վորոտնեցի)՝ առաքյալ Պողոսի թղթերի մեկնությունների առաջին քննադատական հրատարակությունը։ Այս հիմնարար նախագիծը լրացնում է միջնադարյան հայկական աստվածաշնչային մեկնաբանության ուսումնասիրման մի կարևոր բաց և հնարավորություն է ստեղծում Օրոտնեցու աշխատությունները հասանելի դարձնելու թե՛ ժամանակակից հայերենով, թե՛ անգլերենով։

Սուրբ Հովհան Օրոտնեցին՝ 14-րդ դարի առաջատար հայ փիլիսոփա, աստվածաբան և մեկնիչ, հեղինակել է ընդարձակ աստվածաշնչային մեկնություններ, որոնք մինչ օրս մեծապես անհասանելի են մնացել համաշխարհային ակադեմիական հանրության և լայն ընթերցողի համար։ ԳԱԻԴՍ-ի այս նախաձեռնությունը կարևոր քայլ է հայկական հարուստ հայրաբանական գրականության և միջնադարյան աստվածաշնչային գիտության պահպանման ու տարածման գործում։

Ծրագրի առաջին փուլը կենտրոնացած է Սուրբ Պողոսի Եփեսացիներին ուղղված թղթի մեկնության վրա։ Աշխարհի տարբեր վանքերում և գրադարաններում պահպանվող բոլոր հայտնի ձեռագրերը թվայնացվել են, և ձևավորվել է նվիրված գիտական հետազոտական խումբ։ Այս փուլի իրականացումը հնարավոր է դարձել հիմնականում Մեծ Բրիտանիայում գործող հայկական գործարար NYRAF ընկերության առատաձեռն աջակցության շնորհիվ՝ ԳԱԻԴՍ-ի հետ համագործակցությամբ։

Միջազգային գիտական թիմը, որի կազմում ընդգրկված են աստվածաշնչագիտության և դասական հայերենի բանասիրության ոլորտներում մասնագիտացած դոկտորանտներ և հետդոկտորական հետազոտողներ, կղեկավարի նախագիծը։ Թիմը կաշխատի Եպիսկոպոս Վահան Հովհաննիսյանի ղեկավարությամբ, ով Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Գարեգին Ա» կրթական կենտրոնի տնօրենն է։ Հետազոտողները կուսումնասիրեն և կվերծանեն տասնհինգ դասական հայերեն ձեռագրեր, որոնք ներկայումս պահպանվում են Հայաստանի, Երուսաղեմի, Լիբանանի, Փարիզի և Վենետիկի գրապահոցներում։

Արդյունքում կպատրաստվի դասական հայերեն բնագրի քննադատական հրատարակություն՝ էլեկտրոնային ձևաչափով, անգլերեն և ժամանակակից հայերեն թարգմանություններով, ինչպես նաև ընդգրկուն առաջաբանով, որը կներկայացնի մեկնության աստվածաբանական նշանակությունն ու արդիականությունը ժամանակակից աստվածաշնչագիտական ուսումնասիրությունների համար։ Այս հրատարակությունը հանդիսանում է Օրոտնեցու Եփեսացիներին ուղղված թղթի մեկնության առաջին ժամանակակից հրատարակությունը և մեկնարկում է բազմահատորյա մի շարք, որը հետագայում կընդգրկի նրա բոլոր մեկնությունները Պողոս առաքյալի թղթերի վերաբերյալ։